طول عمر تیوب سیتی اسکن چقدر است؟
عمر تیوب سی تی اسکن به پارامترهای تعداد دفعات استفاه از دستگاه و نوع اسکن و تعداد بیماران بستگی دارد. مطالعات نشان داده است که محدودیت مشخصی وجود ندارد.
عوامل زیادی مانند: مکانیکی، محیطی و کاربری وجود دارد که می تواند بر طول عمر تیوب سیتی اسکن تاثیر بگذارد.
در اینجا برخی از معیارهای مورد استفاده برای تعیین طول عمرتیوب سیتی اسکن آورده شده است
1- همه اسکن های صورت گرفته:
شامل تعداد بیماران اسکن شده است. این نامطمئن ترین روش است و به ندرت استفاده می شود. به علاوه، این معیار شامل زمان و نوع اسکن نمیشود.
2- تعداد اکسپوزها:
تعداد اکسپوز مانند کیلومترشمار روی خودرو هستند. انرژی مصرف شده را نشان نمیدهد. از روی تعداد اکسپوزها می توانید مدت زمان استفاده ازتیوب را بر اساس سرعت چرخش گنتری محاسبه کنید.
3- اسکن ثانیه:
مدت زمانی که تیوب اکسپوز میکند را بر واحد ثانیه محاسبه میشود. و دقیقتر از فاکتور تعداد اکسپوز است فاکتور اسکن ثانیه میزان گرمایی که از تیوب عبور میکند را بیان نمیکند.
4- mAS:
این پارامتر میزان گرمایی که از تیوب عبور میکند و همچنین مدت زمانی که تیوب اکسپوز میکند را بیان میکند. بنابراین دقیق ترین پارامتر است.
سی تی اسکنرهای جدید، کارکرده و پیشرفته همگی دارای طول عمر هستند. اما فقط تا کی؟
پیش بینی طول عمر تیوب سی تی اسکن بسیار دشوار است. به طور متوسط یک تیوب 7MHU (مگا واحد حرارتی) بیش از 150mAs میلیون(میلی آمپر ثانیه )ویک تیوب 4MHU تقریباً 70 تا 100mAs میلیون (میلی آمپر ثانیه) دوام خواهد داشت. تیوب های MRC فیلیپس بسیار ماندگار هستند و بهترین تیوب های موجود در بازار تا به امروز هستند.
در اینجا چند نکته برای افزایش طول عمر تیوب سی تی اسکن آورده شده است
1- مراقبت و آماده سازی تیوب اشعه ایکس
یکی از مراحلی که می تواند به افزایش عمرتیوب اشعه ایکس کمک کند، آماده سازی مناسب قبل از استفاده است. با پیروی از توصیه های سازنده، اگر تیوب به مدت 2 ساعت یا بیشتر استفاده نشده باشد، تیوب اشعه ایکس باید قبل از استفاده گرم( وارم آپ) شود. این به جلوگیری از آسیب تیوب در اثر شوک حرارتی کمک می کند. این فرآیند معمولاً شامل گرفتن چندین اکسپوز است در حالی که بین 30 ثانیه تا یک دقیقه طول میکشد. مجدداً، توصیه می کنیم از کمپانی سازنده که دستگاه سیتی اسکن را خریداری کرده اید برای نحوه انجام وارم آپ مشورت کنید.
2- از عملکرد روتور خود آگاه باشید
یکی از مهمترین اجزا سی تی اسکن آند میباشد که توسط روتور با سرعت 5000 تا 6000 دور در دقیقه میچرخد.
پس از شروع دستور وارم آپ، روتور شروع به چرخاندن آند میکند.
بدلیل سرعت بالای آند ، آند تا چند دقیقه بطور خودکار توسط روتور میچرخد تا زمانیکه اپراتور فرمان مجدد اسکن بدهد در غیر اینصورت متوقف میشود.
در صورتیکه فواصل بین اسکن ها طولانی باشد تیوب دیگر فرمان چرخاندن آند به روتور را نمیدهد و بعد از چند دقیقه آند متوقف میشود.
و این خود باعث پایین آمدن طول عمر روتور و تیوب میشود.
به این علت که فواصل طولانی بین اسکن ها باعث توقف آند شده و دستورات مجدد اسکن باعث دریافت انرژی مجدد و استهلاک برای حرکت روتور میشود.
که منجر به ایجاد حرارت و گرما میشود و فشار بیشتری به قسمت دوار تیوب بیاید و بعد از مدتی ممکن است روتور تیوب جامپ میکند و دیگر توانایی چرخاندن آند را نداشته باشد.
همچنین بعد از توقف روتور یک استراحت حداقل ۳۰ تا ۴۰ ثانیه ای باید وجود داشته باشد هر زمان کمتر از آن می تواند طول عمر تیوب CT را کاهش دهد.
3- پارامترهای اسکن
در سطح پایه، طول عمر تیوب اشعه ایکس را می توان با اعمال حداقل جریان توصیه شده (mA)، ولتاژ (kVp) و زمان اکسپوز مناسب برای هر اسکن افزایش داد.
هنگامی که جریان تیوب خیلی زیاد است باعث تبخیر تنگستن از فیلامت می شود، که سپس بر روی پوشش شیشه ای رسوب می کند و عمر تیوب را کوتاه می کند.
میزان mA هر چه کمتر و زمان‌های اکسپوز کمی طولانی‌تر باشد می‌توانند عمر فیلامنت را برای مدتی افزایش دهند و از عواملی که منجر به عملکرد ناپایدار می‌شوند اجتناب شود.
این بسیار ساده به نظر می رسد، اما علاوه بر افزایش طول عمر تیوب اشعه ایکس، مزیت دیگری نیز دارد. به کارگیری این استراتژی همچنین می تواند به بهبود سرعت دریافت تصویر کمک کند زیرا تیوب در شرایط بهتر و طولانی تر باقی می ماند.
۴-جلوگیری از آسیب ناشی از گرمایش و سرمایش نامناسب
مقدار زیادی گرما در آند تیوب اشعه ایکس سی تی اسکن تولید می شود.
اطمینان از اینکه به سطوح عملکرد قابل قبول پیشنهادی سازنده پایبند هستید، به جلوگیری از سایش یا آسیب زودرس مسیر کانونی کمک می کند.
مسیر کانونی یکی از مهم ترین بخش های سی تی اسکنر است. حتی یک حفره متوسط در مسیر کانونی منجر انحراف خروجی تابش می شود زیرا الکترون های رشته به این سطح حفره دار برخورد می کنند و به تشعشعی تبدیل می شوند که به مواد اطراف جذب می شود.
ماندن در منحنی های گرمایش و سرمایش تیوب اشعه ایکس به جلوگیری از ذوب شدن و آسیب دیدن تیوب سی تی اسکن در اثر انتقال حرارت بیش از حد مانند خرابی یاتاقان یا آسیب به بدنه روتور کمک می کند.
آند آسیب دیده
شکل فوق آند تیوب سیتی اسکن را نمایش میدهد که سطح آن توسط حرارت بالا آسیب دیده و حفره هایی درون آن ایجاد شده است .
به موجب آن اشعه خارج شده از تیوب بصورت مواج است و در نتیجه کیفیت تصاویر افت میکند.
چگونه تشخیص دهیم که آیا تیوب سی تی باید تعویض شود؟ در اینجا مواردی وجود دارد که باید به دنبال آنها باشید.
- تنگستن در سطح داخلی پنجره تیوب شیشه ای اشعه ایکس رسوب می کند.
- روغن اطراف لوله xray نشان دهنده مشکلات مربوط به یاتاقان ها، روتور یا محفظه تیوب است. اگر هنگام روشن شدن می‌شنوید که روغن به داخل تیوب مکیده میشود، نشان دهنده سوراخ شدن تیوب است.
- ترک در تیوب اشعه ایکس : نشان می دهد که خلاء به خطر افتاده است. حتما با احتیاط از تیوب استفاده کنید.
- گازی شدن تیوب اشعه ایکس: گازی شدن تیوب اشعه ایکس نشان دهنده از بین رفتن خلاء داخل تیوب است و یک خطر جدی است. دستگاه سیتی باید خاموش شود و توسط تیم مهندسین دستگاه بررسی شود.
برای حفظ طول عمر تیوب سی تی حتما نکات فوق را رعایت کنید، تیوب های جدید CT اگر به درستی استفاده شوند باید 10 سال حتی پس از کار مداوم دوام بیاورند.
نتیجه‌گیری:
از آنجایی که نیاز بالینی برای سی‌تی‌اسکنر متفاوت است، تعیین دلیل خرابی تیوب ها دشوار است. عوامل مکانیکی، محیطی و کاربری می توانند طول عمر یک تیوب اشعه ایکس را کاهش دهند.
بطور معمول مراکز میزان کارکرد تیوب را براساس اکسپوز ثانیه می سنجند.
همچنین میانگین زمان عمر تیوب های سیتی اسکن دو تا سه سال و میانگین میزان اکسپوز ثانیه آنها در زمان از کارافتادن تیوب بین 300 تا 500 هزار اکسپوز برثانیه میباشد.