الزامات نگهداری سیتی اسکن- این مقاله توضیحات جامع و کاملی در مورد نحوه صحیح نگهداری از دستگاه سیتی اسکن که تقریبا بین تمامی مدلها مشترک بوده ارائه میدهد.

بازار مدیکال

الزامات نگهداری سیتی اسکن چگونه است؟

نگهداری سیتی اسکن در پنج مورد خلاصه میشود.
۱- شرایط مناسب محیط اتاق سیتی اسکن
۲- برق ورودی دستگاه ،تجهیزات یو پی اس و چاه ارت.
۳- نحوه کارکردن اپراتور با دستگاه
۴- گارد ریل
۵-سرویس های دوره ای

1-شرایط مناسب محیط اتاق سیتی اسکن

از مهمترین الزامات نگهداری سیتی اسکن اتاق اسکن میباشد. اتاق اسکن بایستی از لحاظ دما و رطوبت و گرد و خاک و آلودگی ها در شرایط ایده آل قرار بگیرد تا دستگاه سیتی اسکن کمتر دچار خرابی گردد.

دما و رطوبت

دستگاه سیتی اسکن بایستی در دما و رطوبت ثابتی نگهداری شود. دما و رطوبت نوسان زیادی نداشته باشد در غیر اینصورت دستگاه دچار آرتیفکت میگردد و قطعات حساس مانند دتکتورها زودتر خراب می شوند.

توصیه میشود دستگاه در دمای ۱۸ تا ۲۲ و رطوبت ۳۰ تا ۶۰ درصد نگهداری شود.بهتر است که یک دما سنج و رطوبت سنج داخل اتاق اسکن نصب شود. همچنین برای کنترل دما و رطوبت اسپیلت (کولر گازی) در داخل اتاق اسکن نصب گردد.

گرد و خاک

کلیه دستگاه های الکترونیکی برای طول عمر بیشتر بایستی از گرد و خاک و آلودگی ها بدور باشند تا دچار خرابی نشوند.

این مورد هم برای این دستگاه صدق میکند و هر چقدر از گرد و خاک و آلودگی ها بدور باشد طول عمر قطعات و بخصوص بردهای الکترونیکی آن بیشتر میشود.

گرد و خاک چه خطری برای بردهای الکترونیک و دستگاه دارد؟

در وهله اول گرد و خاکی که بر روی بردها می نشیند باعث اتصال کوتاه بین قطعات میگردد. یا ایجاد یک خازن بین قطعات الکترونیک میکند که موجب یک جریان نشتی بین آنها میشود. و اجازه درست کار کردن این برد و در نهایت دستگاه را نمی دهد.
دوم اینکه گرد و خاک باعث ایجاد حرارت و گرما شده و باعث میشود تهویه هوا بدرستی صورت نگیرد و در نهایت باعث سوختن قطعات میگردد.
به این خاطر توصیه می گردد هر چند ماه یکبار سرویس های دوره ای انجام بگیرد تا این گرد و خاک ها از دستگاه خارج شود .
و همچنین توصیه میگردد که راه های نفوذ گرد و خاک بسته شود. و بیماران در هنگام ورود به اتاق اسکن از دمپایی و یا از پاپوش استفاده بکنند تا گرد و خاک بهمراه کفش ها وارد اتاق نشود و روزانه اتاق اسکن با طی نمدار تمیز گردد.

آلودگی ها

خون و ماده حاجب و مایعاتی که برای نظافت دستگاه استفاده میشود میتواند درون دستگاه نفوذ بکند. و باعث خرابی شوند و برای حل این مشکل بر روی مایلرکه تنها راه نفوذ مایعات به داخل گنتری میباشد میتوان یک نایلون پهن کشید تا راه نفوذ بسته شود.

همچنین بر روی تخت هم میتوان یک نایلون پهن قرار داد تا لبه های تخت که راه نفوذ اشیا و مایعات میباشد بسته شود و برای نظافت دستگاه از یک دستمال تمیز آغشته به الکل استفاده گردد و هرگز از پاشیدن مواد ضد عفونی کننده به دستگاه جدا خودداری شود.

2-برق وروی

از مهمترین الزمات نگهداری سیتی اسکن برق ورودی دستگاه میباشد و عدم استفاده از برق استاندارد می تواند سربعتر از هر عامل دیگری باعث خرابی دستگاه گردد.
برق شهر معمولا پر نوسان و با نویز و اعوجاج همراه است و همچنین گاهی دچار قطعی میشود و برای تچهیزاتی مانند سی تی اسکن که بسیار گرانقیمت میباشد و بایستی همیشه آماده به کار باشد بهیچ وجه توصیه نمیگردد بدون یو پی اس کار بکند.

برای حفاظت ازسیتی اسکن از یو پی اس و چاه ارت حتما باید استفاده شود.
یو پی اس دو وظیفه عمده و مهم برعهده دارد
۱- در زمان قطع ناگهانی برق، برق مورد نیاز دستگاه را تامین میکند و دستگاه قادر باشد در این وضعیت کارنیمه تمام خود را تمام بکند.
۲- وظیفه دیگر یو پی اس حفاظت از دستگاه در برابر نوسانات برق و نویز و اعوجاج می باشد.
یوپی اس بین برق ورودی شهر و دستگاه قرار میگیرد و در صورتیکه برق ورودی شهر دچار نوسانات و افت ولتاژ و یا افزایش ولتاژ گردد این نوسانات را دفع می کند و به دستگاه یک برق ۳ فاز بدون نوسان تحویل میدهد.
به این دلایل استفاده از یو پی اس برای حفاظت از دستگاه حتما توصیه می شود.

سیتم ارتینگ

سیستم ارتینگ متشکل از چاه ارت و سیم متصل به چاه ارت و دستگاه است که برای حفاظت از افراد و دستگاه استفاده میشود.

برای اطمینان از عملکرد چاه ارت میتوان سالیانه در فصل تابستان که بارندگی به حداقل می رسد وضعیت چاه ارت را بررسی کرد.

به شرکت هایی که در این زمینه فعالیت میکنند میتوان درخواست بازدید از چاه ارت داد تا میزان اهم چاه را بررسی بکنند.

و بهتر است در فصل تابستان که بارندگی به حداقل میرسد چاه ارت را مرطوب نگه داشت تا میزان اهم آن افزایش پیدا نکند.

میزان اهم چاه ارت درصورتیکه مستقل باشد و تنها برای دستگاه سیتی اسکن استفاده میشود حداکثر ۴ اهم و اگر مشترک باشد حداکثر ۱ اهم باید باشد.

۳- نحوه کارکردن اپراتور با دستگاه

نحوه کار کردن اپراتور با دستگاه یکی دیگر از عوامل مهم نگهداری سیتی اسکن در طولانی تر شدن عمر قطعات و بخش های مختلف دستگاه میباشد.

مهمترین قطعه دستگاه سیتی تیوب اشعه ایکس میباشد که این قطعه مصرفی بوده و بعد از مدتی می سوزد و بایستی تعویض گردد.

تیوب اشعه ایکس چه زمانی میسوزد؟

سوالی که تقریبا همه مراکز می پرسند این است که تیوب سیتی اسکن چه زمانی میسوزد و از کار می افتد؟ در جواب این سوال باید گفت هیچ ضمانتی وجود ندارد که این قطعه چند ماه و چند سال و به چه میزان اکسپوز خواهد کرد.

تنها میتوان گفت تیوبی که میزان اکسپوز آن بیش از ۵۰۰ هزار ثانیه باشد و طول عمر آن بیش از ۳ سال باشد، خیلی خوب کار کرده است.

این قطعه را کارخانه سازنده به مدت یک سال و به میزان ۱۰۰ هزار اکسپوز بر ثانیه ضمانت و گارانتی میکند.
برای مثال اگر در سال اول نصب، تیوب۲۰هزار ثانیه اکسپوز کرده باشد، شرکت نماینده کمپانی تیوب بعدی را به میزان ۸۰ درصد از قیمت آن کم میکند.

عوامل از کار افتادن تیوب چیست؟

تیوب دستگاه سیتی از قسمت های مختلف تشکیل شده که همه این قسمت ها داخل یک محفظه فلزی قرار گرفته اند و مهمترین عوامل از کار افتادن تیوب میتواند جامپ کردن آند، سوختن فیلامنت، شکسته شدن اینزرت و روغن ریزی تیوب و غیره می باشد.

مهمترین عامل حفاظت از تیوب اشعه ایکس

مهمترین عامل حفاظت از تیوب اشعه ایکس دمای آن میباشد و باستی طوری با دستگاه کار شود که دمای تیوب بیشتر از ۵۰ درصد نشود.

برای اینکه به این هدف رسید،میتوان بین بیماران فاصله زمانی چند دقیقه ای قرار داد تا بتوان به تیوب اجازه خنک شدن داده شود.

همچنین پروتکل هایی که از اسلایس ریز مانند گردن و از اسلایس ها طولانی مانند شکم و لگن استفاده میشود بایستی دقت کرد.

این پروتکل ها دمای تیوب را بیشتر از سایر پروتکل ها بالا میبرد و به این خاطر توصیه میشود بعد از اسکن بیمار فاصله زمانی حداقل ۵ دقیقه تا بیمار بعدی قرار داد تا تیوب کمی خنک شود.

وارم آپ

در عملیات وارم آپ از بالاترین kvوma ها برای گرم کردن تیوب استفاده میشود، که فشار زیادی به قسمت ژنراتور و تیوب وارد میکند، بهمین خاطر توصیه می شود که فاصله زمانی زیاد بین بیماران قرار نگیرد و دستگاه به وارم آپ مجدد نیاز نداشته باشد.

پروتکل ها

در نرم افزار دستگاه برای هر بافت بدن پروتکلی تعریف شده است، که برای اسکن بیمار متناسب با عضو بیمار پروتکل مربوطه انتخاب و عملیات اسکن شروع میشود.

در هر پروتکل پارامترهایی وجود دارد که در آن زمان اسکن، طول اسکن، میزان روتیشن،kv،ma، ضخامت و غیره تعیین شده است.

معمولا در حالت پیش فرض این پروتکل ها، مربوط به کمپانی سازنده بوده و استاندارد نیست و فشار زیادی به ژنراتور و تیوب وارد میکند.

و توصیه میشود از کارشناس آموزش که مورد تایید شرکت فروشنده دستگاه میباشد برای آموزش و تنظیم پروتکل ها استفاده شود.

برای مثال برای پروتکل ریه بیماری کرونا kv120 و ma 90 کفایت میکند، و برخی مراکز از شرایط بالاتری استفاده میکنند که باعث فشار بیشتری به دستگاه میشود.

بیماران سنگین وزن

بیماران سنگین وزن متاسفانه یکی از دلایل مهم خرابی دستگاه و تخت می باشند و به قسمت های ژنراتور وتیوب دستگاه فشار زیادی وارد میکنند.

حداکثر وزن قابل تحمل بیماران توسط کمپانی سازنده بر روی تخت اسکن درج میگردد، که معمولا این عدد حدود 200 کیلو گرم میباشد.

چه بیماری سنگین وزن است؟

برای دستگاه سیتی اسکن افرادی که وزن آنها بیش از 110 کیلوگرم باشد سنگین وزن محسوب میشوند و مراکز در پذیرش این بیماران حساسیت زیادی به خرج میدهند.
قد و وزن بیمار عامل تعیین کننده فشار بر دستگاه میباشد، هر چه بیمار قد بلندتر باشد وزن او در طول تخت تقسیم میشود و فشار کمتری به تخت وارد میگردد.
و هر چه بیمار قد کوتاه تر باشد وزن او بدلیل آنکه تنها در قسمتی از تخت متمرکز است فشار زیادی به تخت وارد میشود.
و همچنین برای اینکه عملیات اسکن برای بیماران چاق به درستی انجام گیرد و تصاویر با کیفیتی بدست آید بایستی از kv بالاتری استفاده گردد(140kv).

تا اشعه ایکس قادر باشد با قدرت بیشتری از بدن بیمار عبور کند که این خود باعث می شود به ژنراتور و تیوب دستگاه فشار بیشتری وارد شود و باعث شود که این قطعات مصرفی زودتر مستهلک شوند.

راه حل

برای این دسته از بیماران بهتر است ابتدا ارتفاع تخت را تنظیم کرد و سپس بیمار به آرامی بر روی تخت قرار بگیرد و تخت را به جلو میبریم و به اصطلاح تخت را سانتر میکنیم .

در این حالت تخت تنها حرکت افقی دارد و حرکت عمودی حذف شده است و فشار کمتری به دستگاه وارد میشود.

خاموش و روشن کردن دستگاه

توصیه می شود برای حفاظت از دستگاه،دستگاه هفته ای یکمرتبه خاموش و روشن شود.

کامپیوتر هم روزانه یک مرتبه ریست و یا خاموش و روشن شود تا در فاصله خاموش بودن زمان استراحت به آن داده شود و قطعات داخلی آن خنک شود.

دستگاه را زمانی میتوان خاموش کرد که دمای تیوب کمتر از 10 درصد باشد و یا اینکه از آخرین بیماری که اسکن شده است یک ساعت گذشته باشد.

برای روشن کردن هم از زمان خاموش شدن حداقل 5 دقیقه سپری شده باشد.
کامپیوتر دستگاه را توصیه میشود که روزانه حداقل یکبار ریست و یا خاموش و روشن شود.

تا داده هایی که بر روی رم قرار کرفته اند پاک شوند تا سرعت سیستم بیشتر شود و از هنگ کردن حین کار جلوگیری شود.

پاک کردن تصاویر بیماران

حافظه سیستم دستگاه سیتی اسکن محدود بوده و بعد از مدتی توسط تصاویر بیماران پرمیشود ، معمولا آیکن های کوچکی در نرم افزار در قسمت تولبار وجود دارد که میزان ظرفیت image data و raw data را نمایش میدهد.

با پرشدن حافظه نرم افزار کندتر میشود و دیگر اجازه کار کردن با دستگاه را نمیدهد،بهمین دلیل توصیه میشود که تصاویر بیماران به پکس ارسال شوند و آنها را بعد از زمان کوتاهی از سیستم کامپیوتر پاک شوند.

4- گارد ریل

گارد ریل نقش مهمی در حفاظت فیزیکی و نگهداری سیتی اسکن دارد. باعث میشود دستگاه در برابر ضربات محکم تخت حامل بیمار ایمن بماند،گاردریل در امتداد تخت و گنتری نصب میگردد.

گاردریل بایستی طوری نصب شود که در امتداد تخت باشد و با تخت فاصله اندک در حد چند سانتیمتر داشته باشد.

همچنین مزاحم حرکت تیلت گنتری نگردد، به این خاطر بصورت L شکل ساخته میشود و بایستی طوری طراحی شود که در صورت نیاز به بتوان آن را به راحتی از محل خود خارج کرد.

چهارپایه

چهار پایه که برای بالا رفتن بیماران از تخت استفاده میشود. یکی دیگر از عوامل مهم صدمه زدن به دستگاه و شکسته شدن کاورهای تخت و گنتری می باشد و و در نهایت باعث از کار افتادن دستگاه میگردد.
گاهی فراموش میشود که چهارراه پایه از زیر تخت برداشته شود. و زمانیکه ارتفاع تخت به حداقل ارتفاع خود برسد باعث برخورد تخت به چهارپایه خواهد شد و باعث آسیب جدی به تخت می گردد.