سرویس دوره ای دستگاه سی تی اسکن چیست و چگونه انجام میگیرد؟
سرویس های دوره ای دستگاه سی تی اسکن یا جنرال سرویس یکی از موارد مهم حفظ و نگهداری و حفاظت از سلامت دستگاه است. در این عملیات که معمولا هر چند ماه یکبار توسط مهندسین انجام میگیرد،کلیه قسمت ها و قطعات دستگاه سی تی اسکن بطور کامل بررسی و چک میشود تا در صورتیکه ایراد و خطایی وجود داشته باشد بطور کامل برطرف گردد.
با اینکار طول عمر دستگاه سی تی اسکن بالاتر میرود و خرابی های احتمالی کاهش پیدا میکند.کلیه ایرادات و ارورهایی که سابقا بوجود آمده ، و منشا آن مشخص نیست آشکار میگردد و در صورت امکان برطرف میگردد.
نحوه انجام جنرال سرویس
جنرال سرویس دستگاه سی تی اسکن توسط مهندسین آموزش دیده ای و با تجربه صورت میگیرد.
در ابتدا مهندسین نظرات کارشناسان دستگاه و مشکلات دستگاه را جویا میشوند و سپس دستگاه را بررسی میکنند و از ارورهایی که در سیستم لاگ وجود دارد ایراد دستگاه را پیدا و ایراد را برطرف میکنند.
سپس قسمت های سیستم های کامپیوتر دستگاه، گنتری و تخت بطور کامل باز و بررسی و از گرد و خاک و آلودگی تمیز میشوند. و در صورت وجود مشکل در هر کدام از این قطعات آنها را برطرف میکنند.
گزارشات کارشناسان سی تی اسکن
معمولا در سرویس های دوره ای کارشناسان سی تی اسکن از مشکلات کارکردن با دستگاه و ایرادات بوجود آمده به مهندسین گزارش میدهند .
این مشکلات شامل آرتیفکت ،کند بودن و هنگ نرم افزار و یا ارورهایی که گاهی اوقات بر روی صفحه مانتیور ظاهر میشود و اجازه کار کردن با دستگاه را نمیدهد گزارش می دهند.
مهندسین دستگاه در سرویس های دوره ای این ایرادات هم برطرف میکنند.
بررسی سیستم ارور لاگ دستگاه
برای بررسی بهتر و دقیق تر وضعیت دستگاه ،مهندسین ابتدا سیستم ارور لاگ دستگاه رو چک میکنند.
ارور لاگ دستگاه قسمتی از نرم افزار است که کلیه عملیات دستگاه در آنجا ثبت میشود.در زمان کار با دستگاه پیامهایی در این قسمت ثبت میگردد، این پیغامها شامل پیغامهای اخطار (warning) و ارور(Error) میباشد.
با مراجعه به این قسمت مشخص میشود وضعیت دستگاه به چه صورت است و معلوم میشود مشکلات دستگاه چه هستند.
ارورهای متداول دستگاه سی تی اسکن
ارورهای متداول دستگاه سی تی اسکن که در قسمت سیستم لاگ ثبت میشوند معمولا مربوط به بخش تیوب و ژنراتور و کولیماتور و بردهای کنترلی میباشد.
تمامی قطعات فوق بویژه تیوب سی تی اسکن مصرفی بوده و بعد از مدتی از کار می افتد،میزان ارورها نشان دهنده وضعیت و سلامت قطعه مربوطه را دارد.
برخی از ایرادات دستگاه قابلیت ثبت شدن در قسمت سیستم لاگ دستگاه را ندارند مانند مشکلات نرم افزاری و آرتیفکت و کارشناسان دستگاه از وجود آنها گلایه میکنند.
و برخی دیگر هم از دید کارشناسان دستگاه پنهان هستند وتنها مهندسین دستگاه در حین سرویس های دوره ای متوجه وجود آنها میشوند، مانند وضعیت کربن براش های پاور و دیتا و اسلیپ رینگ.
ارورهایی که در سیستم لاگ ثبت نمیشوند
کند بودن نرم افزار
معمولا حافظه سیسیتم دستگاه سی تی اسکن بعد از مدتی از تصاویر بیماران پر میشود که باعث هنگی و کند شدن نرم افزار میگردد.
در سرویس های دوره ای دیتابیس دستگاه چک میشود و تصاویر بیماران به پکس منتقل میشوند.و همچنین تصاویر بیماران قدیمی پاک میشوند تا حجم فضای دیتابیس و حافظه سیستم کاهش یابد.
در صورتی که با پاک کردن دیتابیس مشکلات کندی و هنگ بودن نرم افزار باقی بماند بایستی نرم افزار دستگاه حذف و مجددا نصب گردد.
قبل از انجام این عملیات حتما از تنظیمات نرم افزار بایستی بک آپ تهیه گردد.
آرتیفکت
یکی دیگر از مشکلات شایع دستگاه سی تی اسکن آرتیفکت ها هستند. آرتیفکت ها انواع مختلفی دارند که متداول ترین آنها آرتیفکت های حلقه ای هستند.
آرتیفکت ها باعث میشوند که وضوح و کیفیت تصاویر بیماران بقدری افت بکند که دیگر بیماری ها برای پزشکان قابل تشخیص نباشد.
مهندسین دستگاه برای حل این مشکل راهکارهای گوناگونی انجام میدهند. ابتدا دستگاه را با هوا کالیبره میکنند اگر مشکل برطرف نشد سراغ مسک کردن کانال های دتکتور میروند.
اگر تعداد کانال های مسک شده زیاد باشد بایستی دتکتور مربوطه جابه جا و یا در نهایت تعویض گردد به این علت که دیگر این کانال ها اطلاعات بیمار را دریافت نمیکنند و باعث خطا در نتیجه تشخیص بیماری میشوند.
بررسی وضعیت کربن براش ها
کربن براش ها از قطعات مهم و مصرفی هستند که وظیفه انتقال برق و دیتا از قسمت ثابت گنتری به قسمت اسلیپ رینگ را بعهده دارند.
این قطعات شامل کربن براش دیتا و پاور بوده و جنس آنها از گرافیت فلزی است و به مرور زمان و با چرخش گنتری ساییده شده و تمام میشوند.
در سرویس های دوره ای کربن براش هایی که مقدار آنها از حد استاندارد کمتر باشد تعویض میشوند. به این علت که این قطعات دیگرکارآیی خود را از دست داداه اند و باعث خرابی دستگاه میگردند.
تمیز کردن اسلیپ رینگ
اسلیپ رینگ ها حلقه های مسی دایره ای شکل هستند که پشت گنتری در قسمت متحرک دستگاه قرار دارند. این حلقه های دایره ای به فاصله چند میلیمتر از یکدیگر قرار دارند.
اسلیپ رینگ ها محل ساییده شدن کربن براش ها هستند، کربن براش ها به دلیل آنکه جنس آنها از گرافیت است و نرم میباشند ساییده میشوند.
گرده و پودری که از کربن براش ها به جا می ماند،بدلیل آنکه رسانا است برای دستگاه میتواند خطرناک باشد و میتواند باعث اتصال کوتاه قطعات گنتری به خصوص حلقه های اسلیپ رینگ شود.
اسلیپ رینگ ها محل تجمع گرده های رسانای کربن براش ها هستند و این گرده ها ابتدا بایستی با جاروبرقی از اسلیپ رینگ خارج شوند.سپس گرده های باقی مانده با یک دستمال تمیز از سطح اسلیپ رینگ پاک شوند.
بررسی وضعیت تیوب
علاوه بر چک کردن وضعیت تیوب در سیتم ارور لاگ دستگاه در قسمت دیگر از نرم افزار میزان اکسپوز تیوب بر حسب ثانیه ثبت شده است.
طول عمر تیوب براساس مدت زمان نصب و میزان اکسپوز آن سنجیده میشود هر چقدر مقداراین دو فاکتور بیشتر باشد یعنی تیوب خوب کار کرده است.معمولا تیوب هایی که میزان اکسپوز آن بیش از 500 هزار اکسپوز بر ثانیه و طول عمر آنها بیش از 3 سال باشد،عمر خوبی کرده اند و بایستی به فکر تعویض آنها بود.
برق ورودی
برق ورودی دستگاه سی تی اسکن از موارد مهمی است که در سرویس های دوره ای چک میشود. اختلاف ولتاژ بین فازها 380 ولت و فاز به نول 220 و اختلاف ولتاژ بین نول و ارت باید در حد صفر ولت باشد.
بررسی وضعیت گنتری
کلیه کاورهای گنتری باید باز شوند و کلیه قطعات چک شوند و همچنین بررسی شود آیا قطعات تیوب و ژنراتور روغن ریزی داشته اند یا خیر.
در صورت وجود روغن بایستی که آنها از دستگاه کاملا تمیز و پاک شوند و در صورت معلوم شدن قطعه ای که روغن از آن خارج شده است آن قطعه در صورتی که قابل تعمیر باشد تعمیر گردد در غیر اینصورت تعویض گردد.
بهتر است فضای داخل گنتری و فن های با حاروبرقی و بلوور تمیز شود و تمامی ذرات خاک و آلودگی ها از دستگاه خارج شود.
همچنین تیلت مثبت و منفی گنتری بررسی شود که آیا موتور تیلت و جک های کمکی بدرستی کار میکنند.
بررسی وضعیت تخت
بخش تخت از قسمت های دستگاه سی تی اسکن است که بیمار مستیقم با آن سر و کار دارد به همین دلیل تخت زودتر بخش های سیتی اسکن زودتر خراب میگردد.
در سرویس های دوره ای کاورهای تخت بطور کامل باز میشوند تا اگر شیئی داخل آن جا مانده باشدخارج گردد و همچنین اگر تخت بصورت روان حرکت نمیکند قطعات مربوطه گریس کاری شوند.
سیستم های کامپیوتر
سیستم های کامپیوتر که در اتاق کنترل قرار دارند از بخش های مهم دستگاه سیتی اسکن میباشند که نرم افزار دستگاه بر روی آن قرار دارد و کارشناس با آن بیمار را اسکن میکند.
در سرویس های دوره ای دستگاه سی تی اسکن علاوه بر عملیات نرم افزاری،کارهای سخت افزاری از جمله باز کردن کامپیوترها و تمیز کردن گرد و خاک از آنها صورت میگیرد.